Niet eerder konden we een #DrTechGirl-vraag zo snel beantwoorden, want het is niet de vraag of de (zorg)robots gaan komen, maar eerder wanneer jij er eentje gaat gebruiken. Op dit moment gebruik je ze misschien zelfs al, zoals zo’n stofzuiger of grasmaaier. Of laat je je helpen door een virtuele assistent zoals Siri, Alexa of Google Assistant. En heb je net als wij met verbazing gekeken naar de bewegingen van die fantastische robots van Boston Dynamics. Geen van deze ‘robots’ gaat de 80-plusser op korte termijn helpen, maar hun techniek biedt perspectief. En er wordt al het nodige geëxperimenteerd met zorgrobots. We zetten er een aantal voor je op een rijtje.
Ik ben Alice
In 2015 kwam de documentaire ‘Ik ben Alice‘ uit. Hierin worden drie dames op leeftijd gevolgd tijdens hun kennismaking met de zorgrobot Alice. Je volgt hierbij zowel de dames als de programmeur van de robot en het onderzoeksteam van de VU. In het begin verloopt de communicatie wat moeizaam: een van de dames is sceptisch, want ze communiceert liever met echte mensen, bijvoorbeeld. Maar al gauw blijkt dat Alice best nuttig is: ze weet een vergeten postcode op te noemen, stelt vragen over hoe de dames zich voelen, doet oefeningen met hen en zingt liedjes. Gaandeweg zie je dat ze individueel toch een band opbouwen met de robot. Alleen de looks, die zijn een beetje creepy. Alice heeft namelijk een mechanisch lijfje, maar het gezichtje van een pop. Anno 2019 is dat overigens anders: het poppenhoofd is vervangen door een minder menselijk ogende variant. Het gezicht wordt getoond door een kleine display in het hoofd. Maar het formaat van de robot blijft klein.
SARA
Nu schijnt het zo te zijn dat we robots leuker gaan vinden naarmate ze meer op ons lijken. Maar het moet tegelijkertijd ook weer niet té echt worden, want dan gaan we ze wantrouwen: een fenomeen dat ‘uncanny valley’ wordt genoemd. Ook de ontwikkelaars van zorgrobot SARA kozen voor het uiterlijk van een ‘echte’ robot. Net als Alice uit de documentaire kan SARA spelletjes doen met mensen, liedjes zingen en doet ze bewegingsoefeningen. Maar ze kan meer. Zo kan ze autonoom de afdeling van een zorginstelling afgaan, weet ze bij wie ze naar binnen gaat en onthoudt ze de voorkeuren van de bewoners. Op een groot display op haar borst kunnen de mensen kijken naar filmpjes.
Ontspanning
Naast Alice en Sara zijn er nog tal van robots die ouderen kunnen helpen met de dagelijkse structuur, met wat vermaak en beweging. Er zijn speciale rollators, robots in de vorm van een bloempot die de agenda van de persoon bijhouden en speciale knuffelrobots in de vorm van een zeehondje of kat voor de nodige ontspanning of therapeutische doeleinden. Bij deze laatste categorie gaat het veelal om robots ontwikkeld voor mensen met dementie, verstandelijk (meervoudig) gehandicapten of kinderen met autisme. De interactie met een dergelijke knuffel helpt hen rustig te blijven en mogelijk zelfs de behoefte aan onrustmedicatie te verminderen.
Slaaprobot
Wil jij nu al een zorgrobot en slaap je slecht? Dan is de Somnox slaaprobot misschien iets voor jou. Dit speciale kussentje in de vorm van een grote boon hou je tegen je aan tijdens het slapen en helpt je volgens de makers sneller in slaap te vallen, dieper en langer te slapen én frisser wakker te worden. Althans, dat is de belofte. Het boontje is speciaal ontwikkeld voor mensen die lijden aan stress-gerelateerde slapeloosheid. De slaaprobot simuleert ademhalingsritmes en omdat je ademhaling zich automatisch aanpast aan een ander ademhalingspatroon, helpt de slaaprobot bij het vertragen van je ademhaling. Zo ontspan je sneller en val je makkelijker in slaap.
Kattenspeeltje
Waarom zelf je kat vermaken als je het door een zorgrobot kunt laten doen? 😉 Dat is de gedachte achter Ebo, verkrijgbaar via Kickstarter. Ebo belooft je kat autonoom te vermaken en daardoor af te laten vallen als jij niet thuis bent. Toegegeven: Ebo ziet er heel schattig uit, maar waarom wilde je ook alweer een huisdier? Hoe dan ook, dit kattenspeeltje kan geheel autonoom je kat vermaken als jij niet thuis bent. Dat doet ‘ie met een klein veertje op zijn hoofd – hopelijk krijg je er wat extra bij – en met een laserstraaltje op de grond. Ook kun je zelf Ebo inschakelen op afstand om even tegen je kat te kletsen en met ‘m te spelen. Is Ebo bijna leeg, dan weet-ie net als je robotstofzuiger zelf zijn laadplek te vinden en vermijdt hij alle obstakels op de weg er naartoe.
Kleine lettertjes
Gecombineerd en doorontwikkeld gaan al deze technieken ongetwijfeld een keer een betaalbare ‘superrobot’ opleveren. Eentje die jou en mij gaat helpen bij het aantrekken van onze steunkousen, bij het innemen van de juiste medicatie, die een spelletje met ons gaan spelen en helpt ons (en onze huisdieren) meer te laten bewegen. Een zorgrobot waarvan je misschien niet eens doorhebt dat het een robot is en helemaal geïntegreerd is in jouw smart home. Aan de ene kant heel prettig natuurlijk, je kunt langer zelfstandig blijven wonen, hoeft niet te wachten op de thuishulp, zorgt dat je verbonden blijft met iedereen via internet en speelt spelletjes met je zodra je daar behoefte aan hebt. Dat klinkt natuurlijk top, maar ik vrees nog wel een beetje voor de kleine lettertjes bij dit soort producten van de toekomst. Hoe tech savvy we nu al zijn, we lezen zelden de meterslange ‘bijsluiters’ bij apps en producten die we dagelijks gebruiken. Wat als jouw zorgrobot wordt gehackt of als nieuwsgierige instanties of familieleden stiekem willen meekijken met jouw zorg? Mogelijk zijn dit puur zorgen met de ‘bril van nu’ op. Laten we hopen – of wellicht beter: ervoor zorgen – dat het tegen die tijd helemaal geen issue meer is!
Heb jij een vraag voor #DrTechGirl? Je kunt deze stellen door de hashtag #drtechgirl te gebruiken op social media of te reageren onder dit artikel. Tot volgende week!
