De meningen zijn nogal verdeeld over TikTok. De jeugd is er gek op, maar heb je zelf kinderen en/of pubers in huis, dan is het vooral wantrouwen dat heerst. Reden om nou eens echt goed te kijken naar de leeftijdsgrens van deze app. Dus: moet TikTok 18+ worden, of is de app toch ook geschikt voor kinderen? TechGirl Jenny dook erin.
Het puberbrein
Een puberbrein is uit balans. Vanwege hormonen verandert er een heleboel in het gedrag van jongeren vanaf 8 à 10 jaar, wanneer ze de puberteit ingaan. We weten het allemaal: hormonen zijn een bitch. Maar de puberteit is net even wat anders dan de hormonale schommelingen waar wij allemaal bekend mee zijn. De emotionele hersengebieden van pubers worden extra geprikkeld door hormonen, terwijl de rationele hersengebieden nog niet sterk genoeg ontwikkeld zijn om hier weerstand aan te bieden. Het resultaat: risicogedrag. Maar dat niet alleen. De Hersenstichting stelt dat pubers moeilijk afleidingen kunnen weerstaan, graag op ontdekking gaan, moeite hebben om bij hun beslissingen rekening te houden met gevolgen op de lange termijn, en dus bewust risicogedrag gaan opzoeken, omdat dit het beloningscentrum in de hersenen activeert.
Wij hebben als samenleving bepaald dat jongeren hun rijbewijs pas mogen halen als ze 17 jaar oud zijn, en al mogen beginnen met lessen bij 16,5. Men stelt dat voor die tijd de prefrontale cortex van pubers nog niet ver genoeg ontwikkeld is om goed om te kunnen gaan met de complexiteit en verantwoordelijkheid in het verkeer. Hoe zit dat dan in het digitale verkeer op social media? Kan de jeugd van 13 (of jonger!) hier dan wel mee omgaan?
De gevaren van TikTok
De gevaren van TikTok schuilen niet zozeer in de privacy settings. Wanneer je die goed instelt wijkt de app hierin niet zo gek veel af van andere social media. Je kunt zelfs de functie ‘beperkte modus’ aanzetten, waardoor ongepaste content niet wordt getoond. Wat ongepast is bepaalt TikTok alleen zelf, en dit is zeker niet waterdicht. Met een beetje zoeken kun je overal komen door middel van schijnbaar onschuldige hashtags. Vind je eenmaal zo’n hashtag, dan doet het algoritme precies wat het moet doen: het laat je meer zien van datgene waar je blijkbaar geïnteresseerd in bent. Het algoritme werkt verslaving in de hand en zeg dan maar eens ‘nee’ als puber met een onaf brein.
Op TikTok zitten naar schatting bijna een miljoen Nederlandse gebruikers onder de 18. Dit is ongeveer 30% van het totale aantal Nederlandse gebruikers. Het lijkt een app waar tieners onschuldige dansjes doen en leuke lip-sync filmpjes maken, maar hier wordt ook naar gekeken en op gereageerd door de overige gebruikers. Wat als in plaats van een beloning in de vorm van duizenden ‘likes’ je filmpje wordt gedeeld om je voor gek te zetten? Of als je onaardige of ongepaste comments krijgt? Sta je dan als puber al stevig genoeg in je schoenen?
Maar o, wat is het leuk!
Natuurlijk begrijp ik dat het geweldig leuk is op TikTok. De For You feed sluit naadloos aan op je interesses. Ben je daar na uren scrollen klaar mee, kijk dan naar de leuke tips over wie je moet volgen die TechGirl Ellen geeft in dit artikel of ga aan de slag met je eigen TikToks met als inspiratie de beste liedjes die TechGirl Sheena voor je geselecteerd heeft. Zelfs de educatieve waarde van TikTok moet niet onderschat worden. Meester Jesper met zijn rekenhacks is een ware hit en het platform leent zich uitstekend voor het delen van korte kennis clips. Ook de razend populaire POV filmpjes waar een historische gebeurtenis of vraagstuk uit de samenleving (vaak smakeloos en weinig doordacht) nagespeeld wordt door gebruikers zijn een interessante ontwikkeling. Maar winnen deze zonder twijfel aantrekkelijke eigenschappen van TikTok het van de negatieve aspecten? Dat is nog maar de vraag.
Dus: TikTok 18+?
Ja, wat mij betreft wel. Het beloningscentrum in het puberbrein maakt overuren wanneer de ‘likes’ binnenstromen. Maar om ’likes’ te krijgen zal je niet alleen veel video’s moeten posten, maar ook veel video’s van anderen moeten ‘liken’ en dus bekijken. Het algoritme van TikTok is een bitch (net als die hormonen, trouwens) en zal er alles aan doen om je te beïnvloeden om meer en langer te scrollen. En, o ja, je hersenen zijn nog niet af dus je laat je hier graag door afleiden. En bij het maken van die TikToks denk je niet na over de gevolgen op de lange termijn, want: je bent een puber. Je ouders mee laten kijken? Absoluut niet! Ouders zijn stom en snappen hier niets van.
Het puberbrein is kwetsbaar en fijngevoelig. Waar je het aan blootstelt heeft invloed op de ontwikkeling. Laten we het beschermen tot het klaar is rond de 18e verjaardag. Gun een puber de tijd om zichzelf offline te ontwikkelen, zonder dat hij zich druk hoeft te maken over een online ego dat zoekt naar de goedkeuring van de hele wereld.
