Het is vandaag Internationale Vrouwendag: een goed moment om eens stil te staan bij een aantal belangrijke vrouwen uit de geschiedenis van de tech. De aandacht gaat vaak naar mannelijke grote namen, maar er waren ook onmisbare vrouwen die techgeschiedenis schreven. Wist je bijvoorbeeld dat de eerste programmeur een vrouw was? Of dat vrouwelijke “computers” een belangrijke rol speelden in de Tweede Wereldoorlog? In deze blog maak je kennis met een aantal historische ladies in tech.
Ada Lovelace (1815-1852)
Ada Lovelace werd geboren in 1815. Computers bestonden toen nog helemaal niet, en toch werd Ada de allereerste programmeur! Ze had een wiskundige achtergrond, en beschreef als eerste een programma met regels om berekeningen uit te voeren (een algoritme). Ook dacht ze na over machines die in staat zouden zijn om wiskundige berekeningen uit te voeren (een soort computer). Het bleef echter bij een ontwerp; de echte machine zou pas in de 21ste eeuw worden nagebouwd aan de hand van haar ontwerpen.
Vrouwelijke computers en Hidden Figures
Toen computers nog enorme machines met tandwielen (in plaats van met een toetsenbord) waren, was het aan de mens om deze machines te bedienen. Deze taak werd vaak uitgevoerd door vrouwen. Misschien heb je de film The Imitation Game gezien, waarin het verhaal wordt verteld van Alan Turing op Bletchley Park. Op Bletchley Park was men tijdens de Tweede Wereldoorlog druk bezig om de geheime communicatie van de Duitsers te ontcijferen met behulp van een mechanische computer (een computer met tandwielen). Voor het bedienen van deze machine, en andere taken op Bletchley Park, werden vooral vrouwen aangenomen omdat de mannen aan het vechten waren.
Ook NASA had menselijke computers in dienst in de tijd dat er werd gewerkt aan de lancering van de eerste Amerikaanse man in de ruimte. En ook hier werkten weer veel vrouwen aan mee. In de film Hidden Figures wordt het verhaal verteld van Dorothy Vaughan, Mary Jackson, en Katherine Gobels Johnson. Zij zijn vrouwelijke Afro-Amerikaanse wiskundigen die belangrijke berekeningen maakten en daarmee bijdroegen aan de lancering van John Glenn in een baan om de aarde.
Grace Hopper (1906-1992)
Grace Hopper had, net als Ada Lovelace, een wiskundige achtergrond. Ze werkte mee aan de eerste digitale computer, de Mark I, en als allereerste persoon schreef ze daarvoor een computerprogramma. Ze heeft ook daarna nog veel belangrijk werk gedaan, waar de informatica nu nog steeds gebruik van maakt.
Daarnaast is Hopper de bedenker van de term ‘bug’. Tijdens het werk aan de opvolger van de Mark I werkte er iets niet. Toen ze de machine openmaakte vond ze een mot (bug), die het probleem vormde. Sindsdien wordt een fout in een computerprogramma een ‘bug’ genoemd, en heet het verhelpen van dit soort bugs ‘debuggen’.
Hedy Lamarr (1914-2000)
Hedy was actrice en speelde vooral rollen als elegante schoonheid. Ook was ze de eerste vrouwelijke actrice die naakt in een film zat én ze speelde zelfs in een seksscène (weliswaar preutser dan we nu kennen, maar het was dan ook 1933). Ze werd niet gelukkig van het soort films waar ze in speelde en stopte dan ook uiteindelijk met acteren.
Tijdens haar eerste huwelijk (ze is zes keer getrouwd geweest) raakte ze geïnteresseerd in het werk van haar man aan besturingssystemen voor vliegtuigen. Ze kwam zo op het idee voor een radiocommunicatiemiddel dat ongevoelig was voor storingen van buitenaf. Dit idee werd later uitgewerkt en kreeg een patent in 1942. Het was toen nog niet mogelijk om het echt te gebruiken, door een gebrek aan geschikte technologie. Pas 20 jaar later werd door de Amerikaanse marine een moderne versie gemaakt. Dit wordt tot op heden gebruikt voor GPS, bluetooth en soms ook in wifi.
Welke historische tech vrouwen vind jij inspirerend?
