Veel mensen vinden het heerlijk om ’s avonds lekker te gamen en zo de dagelijkse sleur te vergeten. Net zoals het lezen van een boek kan je even iemand anders zijn in een andere wereld. Heerlijk alle verkeersregels breken met GTA, een lompe oorlog voeren of een dikke aso zijn in The Sims. Maar moet je tijdens het gamen eigenlijk ook rekening houden met een Wetboek van Strafrecht? Is gamen in strijd met de wet? Op één gebied is deze vraag met ‘ja’ te beantwoorden: namelijk bij diefstal. Er zijn zelfs enkele zaken voor de Nederlandse rechter gekomen…
Diefstal van Elektriciteit
Kan je iets stelen tijdens het gamen? Daarvoor moeten we eerst weten wat er in de wet staat over diefstal. Volgens het Wetboek van Strafrecht is er sprake van diefstal als je “enig goed dat geheel of ten dele aan een ander toebehoort wegneemt, met het oogmerk om het zich wederrechtelijk toe te eigenen”.
Er is veel discussie over wanneer er eigenlijk sprake is van diefstal. Zo werd in 1921 door de rechter in het Elektriciteits-arrest vastgesteld dat zaken die niet altijd fysiek waarneembaar zijn, ook gestolen kunnen worden. Tijdens de Giraal Geld-zaak in 1982 werd door de rechter vastgesteld dat giraal geld ook kon worden gestolen. Dit was een grote verandering ten opzichte van het Elektriciteits-arrest, omdat je bij elektriciteit nog enigszins kan vaststellen dat het om een ‘goed’ gaat. Je kan bijvoorbeeld een schok krijgen van elektriciteit, maar giraal geld is helemaal niet tastbaar. Gelukkig was giraal geld volgens de rechter wel een ‘goed’ dat kon worden gestolen, omdat giraal geld los van of je het wel of niet kan waarnemen (financiële) waarde vertegenwoordigd in onze maatschappij. Daarnaast was het volgens de rechter bij deze veroordeling van belang dat de rechtmatige eigenaar niet meer zelf over het geld kon beschikken.
Slachtoffers in het Habbo Hotel
(Vaak) heb je in games de optie om met echt geld, virtuele goederen (zoals een stoel) te kopen. Op deze manier zou je net zoals bij giraal geld financiële waarde kunnen toekennen aan iets dat fysiek niet tastbaar is, bijvoorbeeld de virtuele stoel. Naast de financiële waarde zou je ook kunnen zeggen dat virtuele goederen (zoals een zwaard dat je in een online game verkrijgt) waarde heeft, omdat het inspanning en tijd kost om het te bemachtigen.
Veel games (zoals World of Warcraft en RuneScape) geven gamers de mogelijkheid om zich samen met anderen in een virtuele omgeving te begeven. Hierdoor is het makkelijker geworden iets te stelen van je medespelers. Zo had een 17-jarige Nederlandse jongen in 2006 via Phishing (internetfraude) de wachtwoorden van andere Habbo Hotel gebruikers ontfutselt. Hiermee heeft hij ingelogd op Habbo Hotel en met de accounts van zijn slachtoffers virtuele Habbo Hotel meubelen naar zijn eigen Habbo Hotel account overgedragen. Daardoor hadden de eigenaren zelf geen beschikking meer over hun virtuele goederen die van waarde zijn. In 2009 oordeelde Rechtbank Amsterdam dan ook dat er in dit geval sprake was van diefstal in het Habbo Hotel.
Diefstal met geweld in RuneScape
Het Hof in Leeuwarden kreeg een zaak voor zich waarbij een jongen met grof fysiek geweld werd gedwongen in te loggen met zijn RuneScape account. Hij moest onder druk zijn zeldzame virtuele amulet en masker overdragen naar het RuneScape account van de daders. Volgens de advocaat van de verdachten was er geen sprake van diefstal, omdat het masker en amulet geen ‘goed’ zijn dat in de zin van artikel 310 van het Wetboek van Strafrecht gestolen kan worden. Het Hof was het hier niet mee eens en oordeelde dat er in dit geval wel degelijk sprake was van diefstal, omdat het slachtoffer zelf niet meer bij zijn virtuele spullen kon komen. De rechter stelde dat ‘er als gevolg van de digitalisering van de maatschappij een virtuele realiteit is ontstaan die niet louter kan worden afgedaan als illusie waarin het plegen van strafbare feiten niet mogelijk zou zijn’. De Hoge Raad, de hoogste Nederlandse rechterlijke instantie, heeft dit oordeel van het Hof overgenomen en bevestigd.
Rechter vergeet de kleine lettertjes
Het is een goede ontwikkeling dat kwaadwillenden die via internetfraude, geweld of een andere weg schade toebrengen aan gamers ook veroordeelt kunnen worden voor diefstal. In de bovenstaande zaken heeft de rechter alleen één ding vergeten: namelijk de kleine lettertjes van de Algemene Voorwaarden. Daarin staat namelijk vaak dat alle virtuele goederen binnen het spel eigendom blijven van de eigenaar van het spel. Je zou kunnen stellen dat er in de RuneScape-zaak Habbo Hotel-zaak eigenlijk geen sprake van diefstal is geweest: de virtuele objecten waren namelijk juridisch gezien helemaal niet van eigenaar gewisseld!
Concluderend, moeten games wel degelijk rekening houden met de wet. Zo worden virtuele goederen met waarde tegen diefstal beschermd. Als jou virtuele goederen waarde hebben, je de feitelijke macht verliest over deze goederen en iemand anders ze verkrijgt tegen jouw wil, dan kan je naar de rechter stappen. Let alleen wel op de Algemene Voorwaarden van het spel, want daarin kan staan dat je helemaal geen eigenaar wordt van de virtuele goederen die je met veel tijd, geld of inspanning verkrijgt. Klik dus niet meteen op ‘Ik ga akkoord met de Algemene Voorwaarden’, anders is het toch echt Game Over.
