Na kerst was het echt koud in Nederland, en dan kruip ik het liefst op de bank met een goede film en een kop warme chocolademelk. Mijn zusje kwam met een filmtip die een hele andere invulling aan een TechGirl geeft: Ex Machina. Een film die april 2015 uitkwam en waar ik verdacht weinig over heb gehoord, maar die mij een week later nog steeds aan het denken zet.
Ontmoet TechGirl Ava
Nathan heeft een fortuin verdiend als CEO van Bluebook, ’s werelds populairste internetzoekmachine, en heeft jaren lang in het geheim gewerkt aan de ontwikkeling van kunstmatige intelligentie. Het resultaat is Ava, een vrouwelijke robot met een brein dat gebaseerd is op de via de zoekmachine verzamelde data van zijn bedrijf. Een echte TechGirl dus. Caleb, een onopvallende software programmeur bij Bluebook, wint een bedrijfscompetitie, waardoor hij een week mag logeren op het landgoed van de oprichter van het bedrijf, Nathan.
Al snel blijkt dat Nathan wil dat Caleb een variant van de “Turingtest” op Ava uitvoert. Dit is een test die slaagt als iemand niet kan bepalen of zijn gesprekspartner een mens of een machine is. Caleb krijgt een week de tijd om te bepalen of Ava slechts menselijk gedrag imiteert, of dat ze daadwerkelijk zelf denkt en gevoelens heeft.
Op het eerste gezicht is Ava een machine, ze heeft een menselijk gezicht, handen en voeten, vastgemaakt aan een half-transparant, mechanisch lichaam. Bij elke ontmoeting tussen Caleb en Ava begin je meer te twijfelen. De gesprekken tussen hen beide duren nooit lang, de scènes zijn vaak slechts 5 minuten, maar ze zetten je als kijker wel aan het denken. Vanaf het eerste gesprek vraagt Ava aan Caleb om meer over zichzelf te vertellen, want zoals Ava zegt, een eenzijdig gesprek vormt geen goede basis voor vriendschap. En haar vragen en antwoorden zijn zeker een teken dat we haar niet moeten onderschatten. Ze flirt met Caleb, en speelt met zijn woorden. En ook vragen als “Wat gebeurt er met mij als ik jouw test niet haal?” en “Als jij niet doet wat je zou moeten doen, is er dan ook iemand die jou uit zet?” lijken voort te komen uit een menselijke manier van denken.
Ook de gesprekken tussen Nathan en Caleb leveren wat vragen op. Want zoals Nathan zegt: zijn mensen niet net als computers geprogrammeerd om zich op een bepaalde manier te gedragen (door middel van opvoeding bijvoorbeeld)? En ook de vraag over de rol van AI in onze toekomst wordt gesteld, en door Nathan beantwoord als hij Caleb vertelt dat hij geen medelijden met Ava moet hebben. Op een dag zullen de AI’s net zo naar ons kijken als wij naar de fossielen in Afrika en zien ze een ras dat gedoemd was om uit te sterven.
Ik denk, dus ik ben?
Ik vond Ex-Machina een verrassende film: je blijft je afvragen wie nu eigenlijk wie bespeelt en hoewel het einde misschien niet heel verrassend is, is de film geen moment vervelend om te kijken. De film moet het ook niet hebben van de special effects, maar juist van de simpele scènes, de mooie natuur van Noorwegen en het spel van de 3 hoofdrolspelers. En ik blijf weer eens achter met enorm veel vragen! Wat is het nu eigenlijk om mens te zijn? “Ik denk, dus ik ben”? Maar wat is denken dan precies? Zijn wij als mens niet ook geprogrammeerd om op een bepaalde manier te denken? En kunnen we technologie wel onder controle houden of wordt technologie uiteindelijk slimmer dan de mens? Aan de andere kant stelt Nathan ook wel een goede vraag, als jij een robot als Ava zou kunnen bouwen, zou je dat dan niet doen?
