Instagram kunnen we zeker niet missen! Dit social media platform is zelfs een groot onderdeel van ons leven. Gebruikers posten haast alles wat ze doen in hun tijdlijn of story. Maar dat niet alleen: we handelen er ook mee. Legale én illegale goederen worden volop aangeprezen. Dat gaat van ‘zeer effectieve’ acnécrèmes tot aan geloofwaardige nepmerkkleding. Sommige bedrijven en influencers halen zelfs hun volledige omzet uit Instagram. Zo’n Instagram-account is dan ook onmisbaar in ons leven.
Je Instagram-account is van jou. Je kunt dit dan ook wel zien als een digitaal eigendom. Maar wat we weten van eigendommen, is dat je ze kwijt kunt raken. Zo neemt de politie bijvoorbeeld geregeld fysieke objecten in beslag. Bijvoorbeeld tijdens een overval gebruikte telefoons of zelfs volledige huizen van wanbetalers. Handig, want deze voorwerpen zijn ideaal als bewijslast of als onderpand bij hoge schulden.
Maar geldt dat ook voor zoiets als een Instagram-account? Blijkbaar niet. Zelfs al worden ook Instagram-accounts soms gebruikt voor wanpraktijken, een Instagram-account is geen voorwerp dat in beslag genomen kan worden.
Instagram-accounts in beslag genomen door het OM
In 2020 nam het Openbaar Ministerie (OM) twee Instagram-accounts in beslag. De Instagram-gebruikers zouden zich via het platform schuldig hebben gemaakt aan het verkopen van namaakkleding. Het OM koos daarom voor een verbeurdverklaring: een vermogenssanctie waarbij de staat het eigendom verkrijgt van een voorwerp van de verdachte. Dat wil zeggen: de accounts waren vanaf dat moment van de staat, niet meer van de verdachten.
In verzet tegen inbeslagneming van Instagram-account
Of toch niet? De verdachten spanden een rechtszaak aan. Zij dachten namelijk dat hun Instagram-account geen voorwerp is dat vatbaar is voor inbeslagneming. Zowel de rechtbank als de Hoge Raad waren het hiermee eens. De verdachten mochten hun Instagram-account dus gewoon behouden, zelfs na een hoger beroep van het OM.
Instagram is een persoonsgebonden mogelijkheid om beelden of andere gegevens uit te wisselen
Betekent dit dat men geen virtuele objecten in beslag mag nemen? Niet helemaal. Sommige virtuele objecten kunnen wél worden aangemerkt als vermogensrecht. Maar let op: dat is alleen zo wanneer deze objecten aan bepaalde eisen voldoen. Wil je weten of jouw virtuele object in beslag genomen kan worden? Als je object voldoet aan onderstaande punten, dan is het antwoord in bepaalde gevallen ‘ja’.
– Het object vertegenwoordigt waarde
– Het object is overdraagbaar
Maar hoe zit dat dan bij een Instagram-account? De vraag is of zo’n account überhaupt wel een ‘product’ is. Volgens de civiele rechter is dat namelijk niet zo.
Instagram volgens de civiele rechter
De civiele rechter legt uit: ‘Instagram is een persoonsgebonden mogelijkheid om beelden of andere gegevens uit te wisselen’. Instagram op zichzelf is dus geen virtueel object, maar juist een platform via waar je virtuele objecten kunt uitwisselen.
Dit wil niet zeggen dat de politie zomaar jouw foto’s en filmpjes in beslag kan nemen. Ook voor dat type objecten, afbeeldingen en video’s dus, is het eigendomsrecht vaak onduidelijk. Want is die online foto eigenlijk wel écht van jou?
NFT’s op Instagram
Nu denk je als tech girl misschien wel: maar hoe zit dat dan met NFT’s? Helemaal correct. Wanneer je NFT’s maakt of koopt, heb je wél het eigendom over een digitaal object. Ook op Instagram! In mei dit jaar kondigde Instagram namelijk aan dat ze NFT’s in het platform integreren.
Via Instagram deel je dus binnenkort gemakkelijk jouw NFT’s via bijvoorbeeld Rainbow.me, MetaMask en TrustWallet. Helemaal gratis! Maar let op: doe dit wel via een beveiligde verbinding en pas op dat de politie ze niet in beslag neemt 😉.
Inbeslagneming gebeurt niet zomaar
Het is grappig om te weten welke virtuele objecten wel of niet in beslag kunnen worden genomen. Een leuk nieuwtje, maar niets om je zorgen over te maken. Zolang jij je niet alleen fysiek, maar ook digitaal aan de wet houdt, is er geen vuiltje aan de lucht.
